باسلام
احتراماجهت اجرای برنامه عملیاتی سالانه دبیرخانه کشوری پوشاک وطراحی ودوخت وبه منظورارتقای کمی وکیفی
سوالات علمی وکاربردی وآزمون پیشرفت تحصیلی در رشته پوشاک وطراحی ودوخت از سرگروه های محترم کاردانش
وفنی وحرفه ای درخواست می شود نمونه سوالات استان مربوطه را به دبیرخانه کشوری پوشاک وطراحی ودوخت
تاتاریخ 93/12/10ارسال نمایند.
باتشکر دبیرخانه کشوری پوشاک وطراحی ودوخت
به نام خدا – مطالبی راجع به ارزشیابی و تهیه انواع سوالات به همراه قواعد تهیه سوالات برای طرح سوالات
اندازه گیری : عبارتست از فرایندی که تعیین می کند یک شخص یا یک شی چه مقدار از یک ویژگی برخوردار است.مثلاًنمره آزمون،قدوهوشبهر
آزمون : فعالیتی که نیاز به وسیله ای داردکه به آن وسیله اندازه گیری می گویند.مثل : متر،ترازویاتعدادمسائلی که شاگرد درست حل می کند.
آزمودن :وقتی که برای اندازه گیری یکی از ویژگی های روانی یا تربیتی فرد از آزمون استفاده می شود به این عمل آزمودن گفته می شود.
سنجش : زمانی که در اندازه گیری به جای آزمون از وسایل دیگری استفاده می شود به آن سنجش گویند.
مهم ترین وسیله اندازه گیری پیشرفت تحصیلی آزمون است.آزمونهای پیشرفت تحصیلی کتبی را می توان به دو دسته عینی و غیر عینی(ذهنی) تقسیم کرد.آزمونهای عینی آزمونهایی هستند که هم سوالها و هم جوابها در اختیار آزمون شوندگان قرار می گیرد وآزمون شوندگان از بین جوابها یکی را انتخاب می کنند.به این آزمونها ،آزمونهای بسته پاسخ می گویند. انواع آزمونهای عینی یا بسته پاسخ عبارتند از : صحیح – غلط ، جورکردنی ، چند گزینه ای.آزمون شوندگان در جواب دادن به سوالهای صحیح – غلط ، درست یا نادرست بودن سوالها را تعیین می کنند.در سوالهای جور کردنی ، تعدادی پرسش را با تعدادی پاسخ جور می کنندودر سوالهای چند گزینه ای ، پاسخ صحیح را از میان تعدادی پاسخ پیشنهادی انتخاب می کنند.در تصحیح برگه های آزمونهای عینی نظرشخصی معلم هیچ گونه دخالتی نداردو از این رو به این آزمونها ،آزمونهای عینی می گویند.
آزمونهای ذهنی که به آنها آزمونهای تشریحی یا انشایی می گویند،آزمونهایی هستندکه در آنها سوالها در اختیار آزمون شوندگان گذاشته می شود واو جواب سوالهارا خود آماده می کندو در برگه امتحانی می نویسد. به همین علت به این آزمونها باز پاسخ نیز گفته می شود.این آزمونها دو دسته هستند: گسترده پاسخ ومحدود پاسخ. در آزمون گسترده پاسخ، برای پاسخ آزمون شوندگان هیچ محدودیتی وجود نداردو او آزاد است تا هرگونه که مایل است پاسخ خود را بپروراندو سازمان دهد اما در آزمونهای محدود پاسخ آزمون شونده در دادن پاسخ به سوالها آزادی کامل نداردو سازنده آزمون پاسخ دهنده را ملزم می کند تا پاسخ های خود را در چهار چوب و شرایطی محدود سازد. نوع دیگری از آزمون نیز وجود دارد که حد وسط دو نوع آزمون عینی و ذهنی است که به این ها کوته پاسخ می گویند.جواب سوالهای آزمون کوته پاسخ به یک یا چند کلمه(حداکثر یک جمله) یا یک عدد یا یک علامت خلاصه می شود.
قواعد تهیه سوالات تشریحی :
1-سوالات تشریحی را تنها برای اندازه گیری هدفهای تحلیل ، ترکیب و ارزشیابی استفاده کنید.
2- صورت سوالهای تشریحی را با عبارات وکلمات روشن و واضح بنویسید و از کلی گویی و ابهام بپرهیزید.
3- از کاربرد کلمات "چه کسی " ، "چه وقت "و" کجا " بپرهیزید ، زیرا جواب این سوالات کوته پاسخ هستند. بهتر است از کلمات چرا" "چگونه" و "به چه دلیل " استفاده کنید.
4- تا حد امکان از سوالهای تازه و موقعیت های جدید استفاده کنید. یعنی حفظ کتاب برای جواب دادن کارساز نباشد
5- سوالها مربوط به موضوعات و عقاید بحث انگیز باشد تا آزمون شونده بتواند برای مستند کردن عقیده انتخابی خود شواهد لازم را گرد آوری کند.
6- به آزمون شونده حق انتخاب چند سوال از میان تعدادی سوال را ندهید.مثلاً : از 10 سوال زیر به 8 سوال به انتخاب خود جواب بدهید.
7- برای پاسخ دادن به سوال زمان کافی در نظر بگیریدوزمان هر سوال را نیز جداگانه در نظر بگیرید.
8- با نوشتن سوالهایی که به جواب کوتاه نیاز دارند،تعداد سوال ها را افزایش دهیدو از ضعف نمونه گیری بکاهید.
9- عواملی که در ارزشیابی آزمون تشریحی دخالت خواهید داد را از پیش مشخص کنید و به اطلاع آزمون شوندگان برسانید مثل : املای درست کلمات ، رعایت قواعد درست کلمات ، رعایت قواعد نگارش و خوش خط نویسی.
انواع آزمونهای کوته پاسخ :
1) نوع پرسشی : الف)مرکز استان مازندران کجاست؟ ب)یک متر چند سانتی متر است؟
2) نوع کامل کردنی : الف)بزرگترین دریاچه جهان دریاچه .................. است. ب) ......... = 2 ÷ 8 + 4
3) نوع تشخیصی یا تداعی : الف) بعد از نام هر استان ، نام مرکز آن را بنویسید.
خوزستان .......................... خراسان شمالی : ................................ مرکزی : ...................................
کاربرد آزمونهای کوته پاسخ : برای اندازه گیری هدفهای شناختی سطوح پایین به ویژه دانش یا معلومات مفید است.سوالهای آزمونهای کوته پاسخ با کلمات ، اعداد ، اسامی اشخاص ، مکانها ، اشیا ، فرایندها و رنگها سرو کار دارد. هم چنین معرف تاریخها ، فاصله ها ، هزینه ها و جمعیت ها است.
قواعد تهیه سوالات کوته پاسخ :
1-هرسوال باید موضوع مهمی را شامل شود. مثل : در چه سالی زلزله بزرگ در سرعین رخ داد؟
2- صورت سوال باید طوری باشدکه به پاسخ مشخص و واحدی نیاز داشته باشد. یعنی سوال مبهم و چند پهلو نباشد.نام علمی زنگ آهن چیست؟
3- در سوالهایی که پاسخ های آنها اعداد است واحدمقیاس و میزان باید مشخص شود.
4- درسوالات کوته پاسخ کامل کردنی ، تنها کلمات و عبارات مهم را حذف کنید.
بزرگترین قله ایران ، قله ................................ است.
5- درسوالات کامل کردنی تعداد زیادی جای خالی منظور نکنید.
مثال: جانوران به دو دسته ........................ و ......................... تقسیم می شوند که در مناطق ................... ، ........................ ، ........................ زندگی می کنند.
6- جای خالی سوالات کامل کردنی را تا آنجا که ممکن است در قسمت پایانی سوال قرار دهید.تا شاگردان قبل از رسیدن به جواب با خواندن سوال از موضوع اطلاع حاصل نمایند.مثال : بزرگترین شهر هر استان که با شهرهای دیگردر ارتباط است ........................ آن استان نام دارد.
7- تا حد امکان به جای سوالهای کامل کردنی از سوال های پرسشی استفاده کنید.چون تهیه آن آسانتر است، دارای ابهام کمتری است ، پاسخ دادن به سوال پرسشی برای شاگرد آسانتر است. مثال : پایتخت عراق شهر.......................... است. مثال پرسشی : نام پایتخت کشور عراق چیست؟ ................
8- درسوال کامل کردنی ، از کاربرد اشارات دستوری و موارد دیگر که جواب را مشخص می کنند خودداری کنید.مثال (را)برای مشخص کردن مفعول
9- صورت سوال را با نقل عین جملات کتاب ننویسید.تا دانش آموزان تشویق به حفظ کتاب نشوند.
قواعد تهیه سوالات عددی :
1-تا حد امکان از اعداد ساده استفاده کنید. هدف این سوالات آزمون کردن فهم دانش آموزان از جریان یا فرایند محاسبات است نه دقت در محاسبات عددی(یعنی از اعدا د دارای اعشار زیاد استفاده نکنیم )
2- تا حد امکان مسائلی را مطرح کنید که دارای جواب صحیح باشند .
3- میزان دقت مورد انتظار را تعیین کنید. مثل : عدد را به مخلوط تبدیل کنید ، ساده کنید ، به صورت اعشاری بنویسید یا به عدد صحیح تبدیل کنید.
4- اگر لازم است شاگردان در پاسخ خود واحد را نیز بنویسند، به اطلاع شاگردان برسانید.مثل نوشتن سانتی متر مربع ، هکتار ، لیتر یا کیلومتر
5- در صورت امکان مسائل پیچیده و چند مرحله ای را به تعدادی مسئله یک مرحله ای ساده تقسیم کنید. یعنی پیدا کردن مساحت مربع منوط به پیدا کردن محیط شکل دیگر نباشد. مثل : محیط مربعی با محیط مثلث برابر است اگر محیط مثلث 24 سانتی متر باشد، مساحت مربع را حساب کنید .
انواع سوالات صحیح – غلط :
1-نوع صحیح – غلط خبری : در این سوال یک جمله خبری در اختیار آزمون شونده گذاشته می شود و از او خواسته می شود تا درستی یا نادرستی آن را تعیین کند . مثال : مجموع زوایای داخلی هر مثل 180 درجه است . درست نادرست
2- نوع بله - خیر : در این نوع سوالات یک جمله پرسشی به آزمون شونده داده می شود و او باید جواب بله یا خیر را مشخص کند.
مثال : آیا مرکز استان آذر بایجان شرقی، تبریز است ؟ بله خیر
3- نوع اصلاحی : در این نوع سوال جمله ای داده می شود که در آن غلطی وجود داردو او باید غلط را تشخیص داده و آن را خط بزند و درستش را بنویسد .
الف) با رواج شهرها انسانها در کنار مزارع خود خانه های دائمی ساختند و ساکن شدند.
ب) علت جنگ ایران و روم بر سر تیسفون بود.
4- نوع خوشه ای : (چند صحیح – غلط): تنه سوال به صورت یک جمله ناتمام نوشته می شود و به دنبال آن تعدادی جواب قرار دارد . در این سوالها هر یک از جوابهای پیشنهادی باید به عنوان صحیح یا غلط مورد قضاوت قرار بگیرد.
مثال : هر مربع دارای ویژگی های زیر است :
الف) هر 4 ضلع باهم هم اندازه اند. صحیح غلط
ب) زاویه های روبرو باهم برابرند . صحیح غلط
ج) قطرها یکدیگر را نصف می کنند. صحیح غلط
قواعد تهیه سوالات صحیح – غلط
1-سوالات را تا حد امکان مختصر ، ساده و روشن بنویسید.
2- جمله هایی را به کار ببرید که درست یا نادرست بودن آنها برای کسانی که موضوع سوال را یاد گرفته اند آشکار باشد. سوال نباید آنقدر کلی و مبهم باشد که در آن استثناهایی یافت شود.
3- از کاربرد کلماتی چون همه ، بعضی وقت ها ، غالباً و هرگز خودداری کنید. چون در این صورت بعضی از گزینه ها خود بخود حذف می شوند.
4- سعی کنید طول سوالهای صحیح و سوالهای غلط به یک اندازه باشند.
5- سعی کنید تعداد سوالهای صحیح و سوالهای غلط تقریبا به یک اندازه باشد. حتی پیشنهاد می شود تعداد سوال های غلط بیش از تعداد سوالهای درست باشد تا قدرت تمییز شاگردان با دقت بیشتری سنجش شود.
6- سوالهای صحیح – غلط را از روی کتاب ننویسید.
7- سعی کنیدهر سوال به یک هدف آموزشی مهم مربوط شود و از گنجاندن مطالب بی اهمیت در سوال بپرهیزید.
آزمونهای جور کردنی :
این آزمونها از دو ستون عبارات تشکیل شده است . یک ستون معرف پرسش و ستون دیگر شامل پاسخ است و شاگردان باید عبارات دو ستون را به هم مربوط سازند . مثل : کلمات ستون (الف) را به ستون(ب) وصل کنید.
1)اختراع الف) تازه
2)سرانجام ب)نو آوری
3)جدید ج)عاقیت
نوع دیگر سوالات جور کردنی ، نوع رده بندی است .در این سوالات یک طرح رده بندی ؛ مثلاً قسمتهای یک جمله ، انواع جمله ، انواع جانوران ، دوره های تاریخی ، انواع گیاهان ارائه می شود واز دانش آموزان خواسته می شود تا هر سوال را رده بندی کنند. مثلاً مراحل تشکیل سنگهای رسوبی ، طبقه بندی جانوران بر اساس پیدایش(علوم پنجم) نوشتن مراحل مشاهده ماه در آسمان در طول یک ماه(علوم چهارم)
قواعد تهیه سوالات جور کردنی :
1-پرسشها و پاسخهای متجانس یا همگون انتخاب کنید.اگر پاسخها مربوط به نویسنده است همه پاسخها باید نویسنده باشد.
2- طول فهرست های پرسش و پاسخ را کوتاه انتخاب کنیدو مطالب کمتری را در هر یک از پاسخها قرار دهید.
3- در راهنمای سوال، اطلاعات لازم را درباره نحوه مقایسه و جور کردن پرسشها و پاسخها را در اختیارشاگردان قرار دهید(نحوه عمل را بنویسید) تا از ابهام جلوگیری شودو در زمان صرفه جویی شودو دانش آموزان دقیقاً بدانند که به دنبال چه چیزی می گردند.
4- همه پرسشها و پاسخها ی یک سوال را در یک صفحه قرار دهید. یعنی نصف پاسخها در یک صفحه و بقیه جوابها در صفحه دیگر نباشد.
5- درصورت امکان فهرست پاسخها را به طور منطقی مرتب کنید، یعنی تاریخها به ترتیب زمان ، اعداد از کمتر به بیشتر یا بالعکس و اسامی به ترتیب حروف الفبا باشند.
6- درفهرست پرسشهای سوالهای جور کردنی از کاربرد جملات نیمه تمام (مبهم)خودداری کنید.
7- پرسشها را با شماره (عدد)و پاسخها را با حروف الفبا مشخص کنید.
8- هر یک از پاسخها باید برای پرسش سوال درست جلوه کند. یعنی پاسخهای غلط کاملاً مشخص نباشدو دانش آموز به راحتی نتواند آنها را حذف کند.
9- از نوشتن سوالهایی که پرسش و پاسخهای آنها کاملاً باهم جور می شوند بپرهیزید.از نوشتن این عبارت که هر پرسش با یک پاسخ جور در می آید بپرهیزید. جون دو مورد آخری حتماً همدیگر را تکمیل می کنند. بنابراین بهتر است تعداد پاسخها بیش از تعداد سوالها باشد.
آزمون های چند گزینه ای :
قسمت های مختلف سوال چند گزینه ای :
1) قسمت اصلی یا تنه اصلی سوال که دربر دارنده مسئله یا موضوع اصلی است.
2)گزینه درست یا پاسخ سوال که یکی از گزینه ها درست است و به آن گزینه کلید نیز می گویند.
3)گزینه های انحرافی ، به غیر از گزینه درست تعدادی گزینه درست نیز وجود دارد که نقش این گزینه ها منحرف کردن دانش آموزانی است که پاسخ سوال را نمی دانند.
انواع سوالات چند گزینه ای :
1-نوع تنها گزینه درست : یعنی تنها یکی از گزینه ها درست و بقیه کاملاً غلط است.
مثال : محل غذاسازی گیاه کجاست؟ ریشه ساقه برگ گل
2- نوع بهترین گزینه : در این نوع سوال همه گزینه ها درست است اما یکی از گزینه ها از همه درست تر است. مثال : آبرفت چیست؟
مقداری گل و لای است. شن و ماسه ای است که همراه رود ها حرکت می کنند. شن و ماسه و گل ولایی است که رود ها با خود می برند.
3- نوع منفی :تنه سوال به صورت منفی بیان می شودو همه گزینه ها به جز یکی درست است و دانش آموز باید گزینه غلط را انتخاب کند.
مثال : کدام گزینه درباره ویروس ها درست نیست؟
الف)ویروسها تنها در حیوانها و گیاهان زندگی می کنند. ب)ویروس ها تولید مثل می کنند.
ج)ویروسها از سلول های زنده بزرگ هستند. د)ویروسها می توانند سبب بیماری شوند.
یکی از مشکلات تهیه سوالات چند گزینه ای این است که بعضی اوقات تهیه تعدادی گزینه انحرافی غلط که به ظاهر درست جلوه کند دشوار است.
قواعد تهیه سوالات چند گزینه ای :
1-هر سوال باید موضوع مهم یا یک هدف آموزشی را اندازه بگیرد.
2- بیشتر از یک مسئله یایک مطلب را در هر ستون قرار ندهید .این کار سوال را پیچیده می کندو اگر دانش آموز به سوال جواب غلط بدهد معلوم نمی شود که کدام مطلب را نفهمیده وعلت عدم موفقیت او چه بوده است.
3- سوالها را روشن و واضح بنویسیدو از عبارات و کلمات قابل فهم استفاده کنید.و تنها در مواردی که سوال برای اندازه گیری توانایی خواندن یا توانایی کلامی شاگردان نوشته می شوداز ساختمان دستوری و لغات استفاده کنید.
4- از تکرار مطالب در گزینه ها خودداری کنید. این کار باعث می شوددر وقت خواندن سوال صرفه جویی شود ودر زمان نوشتن یا تایپ کردن و تکثیر نیز صرفه جویی شود. مثال : برای شناسایی مواد از کدام خاصیتها استفاده می کنیم؟
الف) برای شناسایی مواد از بو،حجم،رنگ استفاده می شود. ب) برای شناسایی مواد از بو ،مزه و مکان رشد استفاده می شود.
ج) برای شناسایی مواد از حجم و جرم استفاده می شود. د) برای شناسایی مواد از رنگ و اندازه استفاده می شود.
5- مطلب اصلی سوال را به طور کامل در تنه سوال بنویسید. مثال :
برای حمل کالا و بارهای سنگین و گذاشتن آن روی کامیون از کدام وسیله استفاده می شود؟
اهرم قرقره سطح شیب دار ماشین های پیچیده
6 – همه گزینه های یک سوال باید متجانس و به موضوع واحدی مربوط باشند نه اینکه هر یک از آنها به مطالب جداگانه ای اشاره کند. در چنین حالتی سوال از حالت چند گزینه ای خارج شده و به صورت صحیح – غلط در می آید.
کدام یک از مطالب زیر درست است؟
الف)گیاهان در خشکی زندگی می کنند. ب)فسیل از قسمتهای سخت بدن جانوران تشکیل می شود.
ج)جانوران نقش مهمی در زندگی ما دارند. د) تکنولوژی باعث افزایش مهاجرت معکوس شده است.
7- سوال را طوری بنویسید که پاسخ درست تنها پاسخ درست یا قطعاً درست ترین باشد.
8- برای اندازه گیری فرایندهای پیچیده ذهنی از موقعیت های تازه استفاده کنید. مطالب کتاب تنها برای سنجش طبقه دانش مفید است.
سوال سطح دانش : کدام یک از مواد وقتی در بدن مصرف می شود بیشترین انرژی را تولید می کند؟
الف)یک گرم چربی ب)یک گرم شکر ج)یک گرم نشاسته د) یک گرم پروتئین
سوال سطح کاربردی : کدام یک از مواد زیر اگر از غذای روزانه حذف شود،بیشترین کاهش انرژی را سبب می شود؟
الف)یک قاشق کره ب) یک قاشق شکر ج)یک قرص نان د)یک تخم مرغ آب پز
مثال دیگر : فرض کنید 4 لیتر رنگ برای رنگ کردن مساحتی برابر 40 متر کافی باشد، چند لیتر رنگ برای رنگ کردن 4 دیوار اتاقی با طول و عرض 3 x 10 متر لازم است؟
الف) 6 ب) 8 ج) 12 د) 18
9- گزینه های انحرافی را طوری بنویسید که توجه آزمون شوندگان بی اطلاع از موضوع را به خود جلب کند.
10- گزینه های هر سوال را طوری بنویسید که از نظر دستوری و جمله بندی به نحو درست مکمل متن سوال باشد. یک نمونه ضعیف :
چرا زندگی شهری و روستایی در ناحیه خزری به هم وابسته است؟
الف)شهرها بازار فروش محصولات روستایی است. ب)وجود بازارهای هفتگی
ج)وابستگی کارخانه ها به محصولات کشاورزی د) همه موارد بالا - گزینه 4 از نظر دستوری و جمله بندی جواب درست و منطقی نیست.
11- در سوالات منفی کلمات منفی را برجسته جلوه کنید(درشت بنویسید)یا زیر آن خط بکشید
- همه گزینه ها درست است بجز : - کدام مورد درست نیست ؟
12- از نوشتن سوالهایی که در آنها متن سوال منفی و گزینه ها نیز منفی هستند (منفی مضاعف)بپرهیزید.
مثال : کدام یک از موارد زیر درست نیست ؟
الف)جانوران نمی توانند به تنهایی غذا سازی کنند. ب) طول روزها در زمستان طولانی نیست.
ج)فسیل ها از قسمتهای نرم بدن جاندار درست نمی شود. د)استفاده از ضرب المثل همیشه مناسب نیست.
13- تا حد امکان از کاربرد عبارتهای " همه آنچه در بالا گفته شد " ، " تمامی موارد فوق " و غیره خودداری کنید.
14- سوالها را مستقل از هم بنویسید.مثلاً جواب دادن به سوال(3)ربطی به جواب سوال(2)و جواب (2) ربطی به سوال (1) نداشته باشد. مثل:
سوال1- مساحت زمینی به شکل مستطیل که طول و عرض آن به ترتیب 400 و 300 متر است را حساب کنید.
سوال2- مساحت زمین بالا چند هکتار است؟
سوال3- اگر از هر هکتار(مثلاً) 8 تن گندم برداشت شود ، از زمین بالا چند تن گندم برداشت خواهیم کرد؟
15- از طرح سوالات گمراه کننده بپرهیزید.
16- دو گزینه متضاد را که یکی از آنها درست است در یک سوال به کار نبرید. چون امکان اینکه هر دو غلط باشد نیست.پس سوال از حالت چهار گزینه ای خارج و به شکل صحیح – غلط در می آید.
مثال : طول روزها در زمستان چه تغییری می کند؟
الف)کوتاه تر می شود. ب) بلند تر می شود. ج) فرق چندانی نمی کند . د)در نیمکره شمالی و جنوبی متفاوت است.
17- طول گزینه درست را در سوالهای مختلف تغییر دهید . همیشه جواب درست طولانی تر از بقیه جوابها نباشد.
18- محل گزینه درست را در میان گزینه های انحرافی به طور تصادفی انتخاب کنید.همیشه یکی از گزینه ها درست نباشد یا از یک نظم منطقی پیروی نکند.
19- سوالها را طوری بنویسید که در حد درک و فهم کودک باشد.
20- برای هر سوال بین 3 تا 5 گزینه در نظر بگیرید. بهترین حالت همان 4 گزینه ای می باشد .
21- در سوالهایی که تنه آنها جمله نا تمام است ، جای خالی را در قسمت آخر جمله قرار دهید.
مثال : طبق نظر دانشمندان عامل اصلی بیماری قلبی ................................. است.
الف) پرخوری ب) چاقی ج) سیگار کشیدن د) استرس
22- تنها در صورت لزوم از آزمونهای چند گزینه ای استفاده کنید.
به امید موفقیت و پیروزی تمامی معلمان زحمت کش و دلسوز منطقه سرعین
ارسالی از سرگروههای پوشاک وطراحی .دوخت مازندران خانمها زهرا نورمحمدیار وفاطمه سادات نژاد
یکی از عوامل بسیار مهم در فرآیند آموزش و یادگیری موثر و همچنین حفظ و تداوم آن ارزشیابی از آموخته های دیگران است و این ارزشیابی زمانی اثر بخش و پایدار می باشدکه مجموعه سوالات هر آزمون بر اساس معیارهای صحیح علمی و استاندارد تهیه شود و با توجه به ناهمگونی های متعدد و دخالت سلایق فردی و احتمالا عدم آشنایی بعضی از طراحان سوالات امتحانی با ابعاد فنی مسئله و عدم رعایت حیطه های شناختی و استفاده از تمام فصول کتاب در طراحی ، پیامدهای منفی حاصل از آن بر امر ارزشیابی آثار سوئی به همراه داشته است که مورد توجه متخصصین فن و اساتید علوم تربیتی و سنجش و اندازه گیری قرار گرفته است . لذا در این مقاله سعی شده اصول طراحی سوال در سه محور 1- ملاک های فنی سوالات 2- ادبیات سوالات 3- مشخصات ظاهری سوالات به تفصیل شرح داده شود و برای یادآوری همکاران عزیز حیطه های شناختی در جدولی( جدول 1/1 ) ضمیمه گردد.
ملاک های فنی سوالات {لازمه اینکار ، مشخص بودن نوع سوال و سطح یادگیری مورد سنجش سوال و ... است . یعنی رعایت سطوح حیطه های شناختی ، عاطفی ، روانی – حرکتی و در بخش حیطه شناسی بر رعایت طبقات دانش – درک و فهم – کاربرد –تجزیه و تحلیل- ترکیب و ارزشیابی توجه شود }
1- سوالات از ساده به مشکل تنظیم شود .
2- از انواع سوالات استفاده شود .( حداقل 5 نوع)
از جمله سوالات امتحانی می توان عینی و انشایی را بر شمرد.
در سوالات عینی ارزشگذاری یا تصحیح آنها ، به دور از حب و بغض قضاوت و نظارت شخص مصحح انجام می گیرد.
مانند سوالات چند گزینه ای – صحیح و غلط- کامل کردنی – جور کردنی – تلفیقی صحیح و غلط تصحیح کردنی
در سوالات کامل کردنی باید :
1- کلمه یا عبارت حذف شده از مفاهیم با ارزش جمله باشد.
2- در سوال بیش از یک جای خالی گنجانده نشود و جای خالی در وسط یا آخر جمله باشد.
3- فقط یک پاسخ معین ومشخص داشته باشد.
در سوالات جور کردنی باید:
1- تعداد پاسخ ها بیش از سوالات باشد.
2- سوال و پاسخ بصورت مختصر نوشته شود .
3- به منظور اینکه پاسخ سوال ها به راحتی پیدا نشود ، سوالات باید با یکدیگر متجانس باشند .
تلفیقی : در این نوع سوال از دانش آموزان خواسته می شود در صورت غلط بودن عبارت صحیح را در قسمت مربوطه بنویسد.
سوالات انشایی نیز به دو دسته کوته پاسخ و گسترده پاسخ تقسیم می شوند.
در سوالات کوته پاسخ
پاسخ سوال تا حدی محدود است و بر مبنای الگوی تعیین شده مشخص و تهیه می شود.
در سوالات گسترده پاسخ
آزمایش شونده به پیروی از الگوی مشخصی موظف نیست و در نحوه تنظیم و ارائه پاسخ ، آزادی کامل دارد .
در اینگونه سوالات طول پاسخ و زمان لازم برای آن از طرف طراح تعین می شود
3- سوالات همنوع (مانند چند گزینه ای و جور کردنی و...) پشت سرهم قرار گیرند و دستور کار لازم را داشته باشند .
4- هر سوال به طور مستقل فقط یک هدف آموزشی خاص را مورد سنجش قرار دهد . ( و در نوشتن سوالات پایانی ، باید اهداف مهم تر آورده شود) یعنی پاسخ به سوال و یا بخشی از سوال مشروط بر پایان سوالات دیگر نباشد.
5- هر سوال در سنجش یک هدف آموزشی بدون تکرار طرح شود (یعنی هر سوالی باید برای یک هدف خاص طراحی گردد)
6- بارم هر سوال با جواب مورد انتظار متناسب باشد.
باید نمره داده شده به سوالات با پاسخ های مورد پیش بینی ، هم سنگ باشد . بعبارت دیگر بارم سوال با توجه به اهمیت هدف مورد سنجش و میزان پاسخ پیش بینی شده هم ارزش باشد . بنابر این به سوالی که هدف آموزشی مهمی را می سنجد ومیزان پاسخ مورد نظر هم نسبتا زیاد است باید نمره بیشتری تعلق بگیرد و بالعکس.
نمره گذاری و بارم بندی بر دو نوع است.
1- نمره گذاری تحلیلی که بر نکات یا اجزای خاص پاسخ تکیه می کند.
2- نمره کذاری کل نگر که تمامیت پاسخ را بصورت یک کل در نظر می گیرد.
7- در تدوین سوالات بودجه بندی کتاب رعایت شود .
8- متن سوال راهنمای پاسخ آن سوال یا دیگر سوالات نباشد .(هر پرسش باید از پرسش های دیگر مستقل باشد و پاسخ هیچ پرسشی نباید از روی متن یا گزینه های پرسش های دیگر حدس زده شود .)
9- سوالات با عبارتی دقیق گویا و دور از ابهام طرح شوند.
اصول ساده نویس و روشنی در بیان سوال اهمیت خاصی دارد . طرز بیان سوال باید چنان باشد که آزمایش شوندگان کاری راکه باید انجام دهند را بفهمند . به بیان دیگر عدم پاسخ گویی دانش آموزان باید صرفا به دلیل نداشتن دانش و مهارت لازم در مورد فرآیند یادگیری مربوط به سوال باشد نه عدم توانایی در درک مفهوم سوال .
10- در طراحی سوالات به متن کتاب و محتوای اصلی درس تاکید شود . تا میزان پاسخگویی دانش آموزان بیانگر درجه توان و عملکرد تحصیلی وی در آن باشد و دانش آموزان را از حفظ طوطی وار محصور شدن در قالب مطالبی که فهم و یادگیری او را در حد ضعیفی نگه دارد خودداری شود . چنانچه نیاز به انعکاس سوال یا سوالاتی که تمرین کتاب یا .... باشد ، تغییراتی جزیی در آن ضرورت دارد و هیچ سوالی نباید خارج از کتاب باشد.
11- برای سوالات انشایی دامنه و حد در نظر گرفته شود .
زمان و رشد سنی دانش آموزان را باید در نظر گرفت و حدود و اندازه تقریبی و طول هر پاسخ سوال انشایی از طرف طراح مشخص و تعیین شود .
12- در توزیع بارم هر سوال به قسمت های مختلف پاسخ آن دقت شود .
نمره اختصاص داده شده به هر سوال می بایست با اجزای تقسیم شده اش متناسب باشد . مثلا برای یک سوال 3 جزیی نمیتوان 1 نمره در نظر گرفت.
13- سوالات از نظر علمی صحیح طرح شوند.
سوالی از نظر علمی صحیح است که در مورد صحت و سقم پاسخ آن بین مصححان اتفاق نظر وجود داشته باشد و سوالی که بدنه ( صورت مسئله) آن غلط باشد ، یک سوال علمی نیست.
14- سوالات از قوه تمییز و مناسب برخوردار باشند .
حساسیت سوالات طراحی شده باید به گونه ای باشد که دانش آموزان موفق را از دیگر داننش آموزان جدا سازد.
15- سوالات باید از اعتبار لازم برخوردار باشد.
اعتبار یعنی اگر یک آزمون دو بار در مورد یک آزمودنی بکار رود نتایج تقریبا یکسانی به دست می آید می توان گفت که اعتبار یکآزمون ثبات و پایایی نتایج آن در اجراهای متعدد است.
16- نوع سوالات با سطح یادگیری مورد سنجش و اهداف امتحان ، هم خوانی داشته باشد.
17- سوالات از روایی لازم برخوردار باشند .
روایی یعنی آزمون چیزی را اندازه بگیرد که برای آن ساخته شده است . مثلا آزمونی که برای اندازه گیریمعلومات دانش آموزان در درس ریاضی ساخته شده نباید معلومات آنان را در ادبیات فارسی اندازه بگیرد.
انواع روایی : 1- روایی ظاهری 2- روایی محتوایی 3- روایی هم زمان 4- روایی پیش بین 5- روایی سازه (روایی مفهومی) شاید توضیح بیشتری بخواهد..
18- در سوالات چند قسمتی باید سوالات به گونه ای طرح شوند که هر قسمت دارای پاسخ مجزا باشد و عدم پاسخگویی به یک قسمت دانش آموزان را از پاسخ به قسمت های دیگر محروم نکند.
19- زمان اختصاص داده شده به پاسخگویی به سوالات یکامتحان توسط طراح بر اساس سطح دشواری سوالات و بار در نظر گیری تمام عوامل فیزیکی و شرایط برگزاری امتحان اختصاص داده شود .بدیهی است که زمان منظور شده در یک امتحان از مجموع زمان های محاسبه شده تک تک سوالات بر اساس پیش بینی زمان لازم شده توسط دانش آموزان برای پاسخ به هر سوال طبق راهنمای تصحیح سوالات انجام می شود .این زمان شامل: زمان لازم برای خواندن سوال + زمان لازم برای تفکر و یادآوری پاسخ + زمان لازم برای نوشتن پاسخ +بازنگری آن خواهد بود .(متناسب با توانایی دانش آموز متوسط است)
20- از دادن سوالات اختیاری خودداری شود.
21- چنانچه پاسخگویی به سوال یا سوالاتی نیاز به دستورالعمل جداگانه یا استفاده از ابزار خاصی دارد ، طراح نسبت به درج نکات لازم قبل از سوال یا سوالات مورد نظر ترجیحا در ابتدای سوالات امتحانی بعد از مندرجات سر برگ با رعایت قوانین مربوطه در این زمینه اقدام نماید.
22- چنانچه برای پاسخگویی به سوالی نیاز به مقیاس – درجه – تعداد و یا بیان ویپگی خاصی است حتما در دنباله سوال آورده شود .
23- چنانچه پاسخ سوالی از منبع خاصی مد نظر است در متن سوال بهمنبع مورد نظر اشاره شود .
24- سقف حداقل و حداکثر تعداد سوالات امتحانی با توجه بهنوع درس – حجم و اهمیت محتوا- سطوح یادگیری مورد سنجش نوع سوال- زمان مناسب پاسخ به سوالات و شرایط سنی دانش آموزان تعین گردد.
بدیهی است سقف حداقل و حداکثر سوال در امتحانات دروس مختلف یکسان نخواهد بود ولی حداقل تعداد 12 و حداکثر 25 سوال پیشنهاد می شود . ( کم بودن تعداد سوالات باعث بالا رفتن بارم و از دست دادن نمره و زیاد بودن تعداد باعث خستگی دانش آموزان و تصحیح مشکل اوراق امتحانی می شود)
25- فهم نهایی سوالات امتحانی قبل از ارسال توسط طراحبازنگری و چنانچه نیاز به اصلاحات داشت ، به موقع اقدام شود .
26- ارزش نمره ای هر سوال با توجه به سطوح یادگیری مورد سنجش حداقل 25/. برای سوال آسان و حداکثر 4 نمره برای سوالات سطوح بالاتر منظور گردد . در مواردی که سوال چند قسمت دارد نباید ارزش نمره ای هر قسمت از 25/. کمتر تعین شود.
27- تقسیم بندی سطح دشواری سوالات بر اساس ملاک های مهم از جنبه سطوح یادگیری مورد سنجش در حیطه شناختی صورت گیرد . بعنوان مثال در یک امتحان برای تعین سطح دشواری امتحان ممکن است پیشنهاد شود :
1- سوالات طبقه دانش (آسان )2- سوالات طبقه درک و فهم (متوسط پائین)3- سوالات طبقه کاربرد و تجزیه و تحلیل(سطح بالا) 4- سوالات طبقه ترکیب و ارزشیابی (دشوار) بدیهی است این تقسیم بندی بنابرماهیت محتوا در دروسی مختلف تغییر می کند.
سطوح ارزشیابی / سطوح حیطه شناخته / توزیع درصد سوالات دامنه نمره
|
آسان |
دانش |
25/. 40/. 30/. 35/. 40/. 35/. |
8-5 |
|
متوسط |
درک فهم- کاربرد |
55/. 40/. 50/. 45/. 50/. 50/. |
11-8 |
|
دشوار |
تحلیل و ترکیب و ارزشیابی |
20/. 20/. 20/. 20/. 10/. 15/. |
4-2 |
|
100/. 100/. 100/. 100/. 100/. 100/. |
|||
نکته: در امتحان 15 نمره ای دامنه نمره را در 3 ضرب می کنیم
4
28- سطح دشواری سوالات امتحانی ، از قبل توسط طراح سوال بصورت نظری و مطابق با اهداف امتحان و با توجه به موارد زیر تعین می گردد. 1- سوالی دشوار است که تا 25/. دانش آموزان بتوانند به آن پاسخ صحیح دهند .2- سوالی متوسط محسوب می شود که 26 تا 50 درصد دانش آموزان بتوانند به آن پاسخ صحیح بدهند. 3- سوالی آسانمحسوب می گردد که بیش از 75/. دانش آموزان بتوانند به آن پاسخ صحیح بدهند.
29- فرم کلی سطح دشواری سوالات امتحانی بر اساس 20/. آسان 30/. متوسط پائین و 30/. متوسط بالا و 20/. دشوار طراحی می شود بدیهی استکه این فرم می تواند بر اساس اهداف امتحان و .... تغییر یابد.
سطح دشواری سوالات را می توان بصورت زیر تعین کرد:
عامل حدس + 1 = P یا درصد احتمالی پاسخ تصادفی + 100/.پاسخ های دست به سوال = P
2 2
|
نوع سوال |
2 گزینه ای |
3 گزینه ای |
4 گزینه ای |
5 گزینه ای |
کوتاه پاسخ و کامل کردنی (تشریحی) |
|
درصد احتمالی پاسخ درست |
50/. |
33 |
25 |
20 |
0 |
مثلا برای سوال صحیح و غلط احتمال اینکه جواب درست یا غلط بدهند 50/.
پس ضریب سختی 75/. = 50/. + 1
2
ادبیات سوالات
1- متن سوالات از غلط املایی محفوظ باشد.
یک ورقه امتحانی ضمن اینکه وسیله ای برای برآورد میزان یادگیری دانش آموزان می باشد ، بطور غیر مستقیم خود نیز یک وسیله آموزشی محسوب می شود . وجود غلط املایی در متن سوالات ارزش غیر مستقیم ورقه امتحان را کم خواهد کرد.
2- از نشانه ها و نقطه گذاری ها و رسم الخط صحیح استفاده شود :
برای بیان دقیق طرح لازم است از نشانه ها مثل علامت سوال ویرگول ، تعجب ، پرانتز،خط تیره و غیره استفاده کرد.
3- از جملات کوتاه و روان استفاده شود . به طوری که دانش آموزان آگاه بهمحتوای درس با صرف حداقل زمان ممکن به منظور و هدف سوالی پی ببرند متن سوال با بیانی کاملا ساده و روشن و دور از ابهام نوشته شود و از بکار بردن کلمات و عبارات دشوار در سوال و طولانی نمودن سوال که باعث می شود دانش آموزان نتوانند مهارت و توانایی خود را ظاهر سازند خودداری شود.
4- نکات دستوری در تهیه و تنظیم سوالات رعایت شود .
رعایت نکات دستوری به فهم بهتر سوال کمک خواهد کرد . برای درک معنا و مفهوم و منظور طرح علاوه بر رعایت نشانه گذاری نکات دستوری مثل بکار بردن ارکان صحیح جمله (فاعل + مفعول+ فعل) (مسندالیه + مسند + فعل ربطی) و غیره ..... مد نظر قرار گیرد.
مشخصات ظاهری سوالات
1- مشخصات سربرگ رعایت شود .
1- نام و نام خانوادگی 2- شمارهدانش آموزی 3- نام درس 4- پایه 5- آموزشگاه 6- استان 7- ناحیه 8- نوبت امتحانی 9- مدت امتحان 10- تعداد صفحات سوالات 11- تاریخ امتحان 12- نام طراح
موارد 7-1 موجب راهنمایی و تسریع در امور می گردد.
10-8 باعث سهولت در رسیدگیبه اعتراضات دانش آموزان می شود
مورد 10- باعث می شود دانش آموزان با اطلاع از زمان مربوط طوری وقت خود را تنظیم کنند که حداقل دچار کمبود زمان پاسخگویی نشوند.
مورد 11 – صفحه بندی مرتب ، توجهدادن آزمودنی در پائین صفحه به صفحه بعد و درج عبارتی مانند پایان یا موفق باشید در انتهای صفحه آخر – تعداد صفحات سوالات دقیقا مشخص شود تا اگر صفحه ای کم یا تکراری قرار داده شده باشد ، دانش آموز یا مسئولین برگزاری مطلع و نسبت به رفع آن بکوشند.
2- فضای کافی و مناسب برای پاسخ سوالات در نظر گرفته شود .(در صورت نداشتن پاسخنامه) باید فضای لازم متناسب با پاسخ هر سوال در نظر گرفته شود تا مشکلاتی برای دانش آموزان و مصصحان ایجاد نشود . چنانچه پاسخ سوالی می بایست به صفحه دیگر انتقال یابد حتما دستور کار مربوط به انتقال پاسخ سوالات در زیر هر سوال باید در سر برگ سوالات آزمون قید گردیده باشد.
3- سوالات خوانا باشد. کیفیت تایپ ، خوانایی خط و شیوایی سوالات مطلوب باشد.
4- سوالات باکیفیت بالا تکثیر شود . کم رنگ بودن سوالات ، چاپ نشدن ابتدا و انتهای سوالات اثرات منفی در پاسخگویی دانش آموزان دارد( لذا ضرورت دارد طراح نظارت و کنترل لازم را بر کیفیت تکثیر سوالات قبل از برگزاری امتحان داشته باشد)
5- بارم سوالات در سمت چپ ورقه قید گردد. بارم هر سوال فقط در سمت چپ ورقه امتحان نوشته شود . چنانچه در زیر سوال یا بالای سوال درج گردد مشکلاتی در آزمون پدیدار خواهد کرد خصوصا درس ریاضی.
6- مجموع نمرات سوالات با نمره اختصاص یافته به ورقه مطابقت داشته باشد. باید بارم تک تک سوالات با جمع بارم کلیه سوالات هم خوانی و مطابقت داشته باشد.
جدول 1/1 ، سطوح حیطه شناختی
نمونه هدف های کلی آموزشی و فعل های رفتاری هر طبقه در حیطه شناختی
|
طبقات |
تعریف هر طبقه |
هدف کلی آموزشی (نتایج یادگیری |
فعلهای رفتاری (به صورت زمان حال ساده و سوم شخص مفرد) |
|
دانش |
در این طبقه از دانش آموز انتظار می رود تا چیزهایی را که آموخته است عینا پاسخ دهد و شامل یادآوری بازشناسی آموخته ها می شود |
اصطلاحات متداول را میداند. مفاهیم اصلی را می داند. روشها را می داند |
تعریف می کند . نام می برد. بازگو می کند . فهرست می کند . نسخه برداری می کند . بیان می کند. تکرار می کند. فکر می کند. مشخص می کند . جور می کند . توصیف می کند. |
|
درک و فهم (فهمیدن) |
آن دسته از هدف ها ، رفتار ها یا پاسخ هایی است که با فهمیدن و درک کردن همراه است و لازمه آن فهم معنی ظاهری یا تحت اللفظی پیام ها یا منظورهای موجود در سوالات است مانند ترجمه کردن ، تفسیر کردن ،استخراج (درک اطلاعات ناشناخته از اطلاعات شناخته شده) خواندن نقشه ، جدول ، نمودار ، فرمول های ریاضی و ... |
اصول را می فهمد تئوریها را می فهمد قوانین را می فهمد |
مثال می زند .حل می کند .ترجمه می کند .تخمین می زند .توضیح می دهد .خلاصه می کند .تمیز میدهد .برگردان می کند .بسط می دهد مطابقت میکند. پیش بینی می کند. تعمیم می دهد. بازنویسی می کند |
|
کاربرد |
. کاربرد یعنی استفاده از آموخته های پیشین در موقعیتهای جدید و حل مسایل جدید |
مفاهیم و اصول را در موقعیت جدید به کار می برد . قوانین و نظریه ها را در موقعیتهای عملی به کار می برد. |
تغییر می دهد. محاسبه می کند . نمایش می دهد . کشف می کند . اندازه گیری می کند .کنترل می کند . با مهارت انجام می دهد . اصلاح می کند . به کار می برد . تهیه می کند . تولید می کند . نشان می دهد . تولید می کند . آماده می کند . |
|
تجزیه و تحلیل |
به معنی تقسیم مطالب کلی به اجزا تشکیل دهنده آن و تجزیه و تحلیل یعنی تعین اجزا و کشف و بیان روابط بین قسمتهای مختلف یک مطلب و نحوه سازمان بندی آنها و شناخت اصول حاکمبر ساخت مطالب |
ساختار یک اثر هنری را تجزیه و تحلیل می کند . جداول و نمودارها را تجزیه و تحلیل می کند . یک متن ادبی را تجزیه و تحلیل می کند . |
به اجزا تقسیم می کند . با نمودار نشان می دهد . مجزا می کند . تجزیه می کند . تفکیک می کند . هجی می کند . به تصویر در می آورد . استفاده نمی نماید . می شکافد. |
|
ترکیب |
توانایی به هم پیوسته عناصر و اجزا به منظور تهیه یک صورت یا کل جدید ترکیب را می توان توانایی آفرینندگی و تولید دانست که با استفاده از دانسته های پیشین انجام می گیرد. |
اصول و قواعد را با یکدیگر ترکیب می کند . طرح جدیدی ابداع می کند . مطالب را با یکدیگر ترکیب می کند . |
طبقه بندی می کند . درهم می آمیزد . انشا می کند . تجدید نظر می کند . سخنرانی می کند . داستان می نویسد . شعر می سراید. تجدید سازمان می کند . مدون می کند . نمودار تهیه می کند . گروه بندی می کند . ترکیب می کند . |
|
ارزشیابی |
بالاترین هدف فرآیند ذهنی است که در آن شخص قضاوتی مبتنی بر هدف و منظوری خاص درباره ارزشها ، عقاید ،کارها،راه حل ها ، روش ها .مواد و غیره |
یک اثر هنری را ارزشیابی می کند . روشهای تدریس را ارزشیابی می کند . قوانین یادگیری را ارزشیابی می کند |
ارزیابی می کند . مقایسه می کند . نتیجه گیری می کند . مقابله می کند . انتقاد می کند. تفسیر می کند ربط می دهد. قضاوت می کند.داوری می کند.خلاصه می کند |
ارسالی از سرگروههای پوشاک وطراحی ودوخت خانمها فاطمه سادات نژادوزهرانورمحمدیار
با سلام وآرزوی توفیق روز افزون
احتراما باتوجه به اهمیت انواع آزمون وارزشیابی وسنجش در ارتقای آموزش دروس مهارتی وضمن تشکر از
سرگروههای پوشاک وطراحی ودوخت خانمها فاطمه سادات نژادو زهرا نورمحمدیار به جهت تهیه وارسال
مقالات انواع آزمون،انواع سوال،انواع سوال وسطوح توجه شما عزیزان را به مطالعه مقالات زیر دعوت می
نماییم.
باتشکر دبیرخانه کشوری پوشاک وطراحی ودوخت
انواع آزمون
آزمون: وسیله ای برای اندازه گیری ویژگی ها وصفات روانی است که توسط آن می توان اطلاعاتی در مورد میزان آموخته های دانش آموزان از مطالب تدیس شده در کلاس جمع آوری کرد .
آزمونها از نظر حیطه های شناختی به دو دسته تقسیم می شوند :
1- باز پاسخ 2- بسته پاسخ
در سوالات باز پاسخ: پاسخ مورد نظر را دانش آموز باید فراهم کند .
در سوالات بسته پاسخ: دانش آموز از میان سوالات پیشنهادی پاسخ یا پاسخهای صحیح را انتخاب می کند.
تقسیم بندی انواع سوالات
1- تشریحی( انشایی)
باز پاسخ
الف) سوالی
2- کوتاه پاسخ
(کنترل شده) ب) کامل
کردنی
پ) تداعی
الف) ص -غ
ب)
بلی - خیر
1-
صحیح - غلط
پ) اصلاحی
ت) خوشه ای
الف) ساده
بسته پاسخ 2-
جور کردنی
ب)
رده بندی
الف) تک گزینه ای صحیح
3-
چند گزینه ای ب)
صحیح ترین گزینه
پ) چند گزینه ای صحیح
ویژگی های سوالات باز پاسخ:
1- دانش آموزمی تواند مطالبی را شرح دهد،اجزاء یک شکل را نام ببرد،ماهیت یک عملکرد را توضیح دهد و …
2- جهت سنجش مهارتهای فکری استفاده می شوند.
3- در سطوح بالاتر دشواری نسبت به سوالات بسته پاسخ قرار می گیرد .
4- اندازه گیری برخی هدفها را به طور مستقیم فراهم می آورند.
5- با استفاده از آنها سطوح بالاتر یادگیری را می توان مورد سنجش قرار داد.
6- سهم حدس و گمان را در پیدا کردن پاسخ کاهش می دهد .
7- دانش آموز می تواند از پاسخ طفره رفته و پاسخی دیگر را جایگزین کند .
8- زیبایی خط وسادگی بیان در نمره موثر است .
9- تهیه آنها برای سطوح بالای یادگیری آسان تر است .
10- دانش آموز می تواند دانسته های خود را با کلمات و زبان خویش بنویسد.
11- پس از پایان امتحان ، ارزشیاب می تواند معیارهای نمره گذاری را دست کاری کرده و بدین وسیله ضعف سوال را جبران کرده و یا سوالات مختلف با یکدیگر هم وزن کند.
12- نمره گذاری آنها ذهنی است .
شرایط مناسب جهت استفاده از سوالات باز پاسخ:
1- کم بودن تعداد دانش آموزان و عدم امکان استفاده مجدد از آزمون.
2- مهارت معلم در نمره گذاری نوشته ها، جمله بندی ها و … .
3- آمادگی معلم برای تصحیح اوراق انشائی و عدم آمادگی وی برای نوشتن سوالات بسته پاسخ.
4- وجود زمان بیشتر برای تصحیح اوراق و زمان کمتر جهت نوشتن سوالات.
5- مطرح بودن اهدافی که فقط توسط آزمون های باز پاسخ قابل سنجش هستند.
ویژگی ها و شناسه های سوالات بسته پاسخ:
1- سوال و جواب هر دو در اختیار دانش آموز است. و در شرایطی که دانش آموز، مطالعه ی کافی بر روی مطالب درسی نداشته باشد، با استفاده از حدس و گمان برخی پاسخ های صحیح را انتخاب می کند.
2- بیشتر برای سنجش دانستنی ها " در سطوح دانشی " مورد استفاده قرار می گیرد.
3- ازنظر سطوح دشواری، در دسته ی سوالات آسان قرار می گیرند.
4- نمره گذاری آنها کاملا عینی بوده و مستقل از نظر شخصی تصحیح کننده است.
5- آزمون شونده نمی تواند طفره رفته و پاسخی را به جای پاسخ دیگر بنویسد.
6- نمونه های زیادی از اهداف را مورد نظر سنجش قرار می دهد.
7- به دشواری نوشته می شوند.
8- به علت اختصاصی بودن فعالیت خواسته شده، روش حل مشخص است.
شرایط مساعد برای استفاده از سوالات بسته پاسخ:
1- زیاد بودن تعداد دانش آموزان یا امکان استفاده مجدد از آزمون.
2- نیاز به اخذ نتایج معتبر در زمان کوتاه.
3- نیاز به اندازه گیری بی طرفانه و بدون خطای هاله ای
4- آمادگی بهتر برای طرح سوالات عینی
5- داشتن وقت کافی برای تهیه ی سوالات عینی و نیاز به اعلام نتایج در زمان نسبتا کوتاه
6- مطرح بودن هدف هایی که تنها به وسیله آزمون های عینی قابل اندازه گیری هستند.
نکته:
آزمونی مناسب است که شامل انواعی از هر دو دسته سوالات بازپاسخ و بسته پاسخ باشد. به طوری که به صورت متنوع چند نوع سوال از مجموعه سوالات بازپاسخ و بسته پاسخ در کنار یکدیگر قرار گیرند.
محاسن روش به کار رفته:
1- اهداف گسترده تری را مورد سنجش می توان قرار داد.
2- همه ی دانش آموزان از شانس یکسانی در پاسخ گویی به سوالات برخوردار می شوند.
3- با قرار دادن سوالات بازپاسخ پس از سوالات بسته پاسخ می توان مهارت های فکری دانش آموزان را مورد سنجش قرار داد.
در این شرایط بهتر است:
1- در برگه آزمون ابتدا سوالات بسته پاسخ، سپس سوالات بازپاسخ در نظر بگیرند.
2- زمان معینی را برای پاسخ گویی به سوالات بسته پاسخ در نظر بگیرند.
3- پاسخنامه مجزا در نظر گرفته شود و راس زمان مقرر جمع آوری شود.
4- در ادامه دانش آموزان به سوالات بازپاسخ بپردازند.
انواع سوالات بازپاسخ و ویژگی های آن:
· این سوالات به دو دسته ی کلی پرسش های تشریحی و کوتاه جواب تقسیم می شوند.
1- سوالات تشریحی ( گسترده پاسخ )
· هیچ گونه محدودیتی برای آزمون شونده منظور نشده و می تواند پاسخ خود را بپروراند و سازمان دهد.
· پاسخ دهنده از نظر زمان پاسخ گویی و میزان پاسخ آزادی کامل دارد.
مثال :
به محیط اطراف خود نگاه کنید و یک ترکیب شیمیایی را بیابید که بهداشت محیط را به خطر اندازد. سپس به پرسش های زیر پاسخ دهید:
1- این ماده چه ضررهایی را برای محیط زیست ایجاد می کند؟
2- راه حل های مناسبی جهت جلوگیری از ضررهای وارده به محیط زیست توسط این ماده را بنویسید.
2- سوالات کوتاه جواب ( کنترل شده )
· پاسخ می تواند از یک کلمه یا یک عدد تا یک پاراگراف را شامل شود.
· باید مرز پاسخ گوئی مشخص شود.
· به سه دسته سوالی ( پرسشی ) ، کامل کردنی، تداعی تقسیم می شوند.
1-2- سوالات پرسشی
· متن این سوالات به صورت پرسشی تهیه می شوند.
· صورت سوال باید به گونه ای باشد که پاسخ مشخصی را بسنجد.
· سوال بدون نقل مستقیم جملات کتاب نوشته شود.
· بهتر است به جای استفاده از کلمه ی پرسشی، " چرا؟ " از عبارات " به چه دلیل " ، " به چه علت " استفاده شود.
مثال: اتم کربن در لایه ی ظرفیت خود چند الکترون دارد؟
مثال: آیا مصرف آب ،تنها به مواردی آشکار و قابل مشاهده محدود می شود؟به چه دلیل؟
2-2- سوالات کامل کردنی :
· آزمون شونده باید پاسخ این سوال را در جاهای خالی که معمولا با تقطه چین مشخص می شود ،بنویسد .
· اگر قسمتهای تقطه چین در برگه آزمون ارائه شوند، این سوال در دسته سوالات بسته پاسخ قرار می گیرد.
· در جملات مورد نظر تنها کلمات مهم حذف شود.
· در هر جمله تعداد زیادی جای خالی قرار نگیرد و بهتر است هر جمله فقط یک جای خالی داشته باشد.
· حتی الامکان جای خالی در قسمت پایانی سوال قرار گیرد.
· از کاربرد اشاراتی که جواب را مشخص میکند ، خوداری شود.
· صورت سوال با نقل عین جملات کتاب نوشته نشود.
مثال : هر ماده ای که بهنگام تشکیل محلول تغییر حالت دهد، .................... است.
مثال : به تعداد پیوندهایی که یک اتم اکسیژن می تواند با اتمهای دیگر تشکیل دهد ، ............ اکسیژن می گویند.
3-2- سوالات تداعی
· پرسش بصورت یک جمله ی امری است و دانش آموز با دیدن قسمتی از سوال، پاسخ را به یاد می آورد.
مثال :در کنار نام هر عنصر نماد شیمیایی آن را بنویسید.
فسفر ( ) ، کلسیم ( ) ، نیکل ( )
· در سوالات باز پاسخ می توان از تصاویر ، جداول و نمودارها استفاده کرد.
مثال : بخشی از یافته های حاصل از یک ایستگاه تحقیقاتی در شرایط کنترل شده در مورد آب رودخانه رودسار به قرار زیر گزارش شده است .
|
زمان آزمایش |
میانگین دمای آب رودخانه(0C ) |
مقدار اکسیژن حل شده(ppm ) |
|
تیر ماه 1378 |
19 |
2/9 |
|
تیر ماه 1379 |
14 |
2/10 |
اگرچه این داده ها برای قضاوت علمی کافی نیست، با وجود این آیا می توان حدس زد که نوعی نظام میان DO با دمای آب برقرار است؟ ( علت پاسخ خود را در یک جمله بنویسید)
انواع سوالات بسته پاسخ و ویژگیهای آنها:
· این سوالات به دسته های کلی صحیح –غلط ، جورکردنی ، چندگزینه ای تقسیم می شود.
· با هر سوال تنها باید یک جنبه از محتوا را اندازه گرفت.
· جمله بندی سوال باید حتی الامکان با جمله بندی کتاب متفاوت باشد، ولی اکثریت دانش آموزان معنای آن را بدانند.
· در یک آزمون، یک سوال نباید پاسخ سوال دیگری را مشخص کندو پاسخ یک سوال به پاسخ پرسش دیگری وابسته باشد.
· محل قرار گرفتن پاسخ صحیح مرتب تغییر کند.
1 - سوالات صحیح وغلط
· شامل پرسش هایی است که برای آنها تنها دو پاسخ موجود است.
· متن عبارت باید واضح نوشته شود.
· پرسشگر اطمینان داشته باشدکه هر عبارت بطور قطع صحیح یا غلط است.
· از عبارات منفی اجتناب شود.
· عبارات صحیح یا غلط حتی الامکان از نظر طول یکسان باشند.
· از نوشتن عبارات گمراه کننده اجتناب شود.
· از عبارات برگرفته شده از کتاب اجتناب شود.
· از اشارات کلامی که هدایت کننده پاسخ هستند،خوداری شود.
· جمله هایی بکاربرده شود که برای آزمون شونده ،آشکار باشد.
· از بکار بردن کلماتی چون "همه، بعضی اوقات ،معمولا و.... "اجتناب شود.
1-1- صحیح – غلط
· متن با بدنه اصلی یا جملات خبری نوشته شود.
مثال: آب یک عنصر است . صحیح Ο ، غلط Ο
2-1- بلی – خیر
· متن این سوال بصورت پرسشی نوشته می شود. بنابراین با کلمه ی " آیا " شروع می شود.
مثال: آیا مولکول آب قطبی است؟ بلی خیر
آیا آب یک جاه، رسانایی الکتریکی دارد؟ بلی خیر
3-1- اصلاحی
· در این نوع سوال به آزمون شونده، جمله یا متنی داده می شود که در آن غلط هایی وجود دارد. و او باید موارد نادرست را خط زده و صحیح آن را بنویسد.
مثال: شکل درست، عبارت ،( یا کلمات ) نادرست را بنویسید.
" ظرفیت گرمایی یک جسم، مقدار گرمایی است که باید به یک گرم از جسم داده شود تا دمای آن 0C 1 افزایش یابد".
4-1- خوشه ای
· تنه سوال بصورت یک جمله ی ناتمام نوشته شده و به دنبال آن تعدادی جواب قرار می گیرد. هر جواب باید بصورت مجزا مورد قضاوت قرار گیرد.
مثال: با توجه به معادله ی واکنش تشکیل آمونیاک " N2 + 3H2 ¨ 2NH3 " :
آ) گاز نیتروژن جزء فراورده های واکنش است. صحیح غلط
ب) این واکنش از قانون پایستگی ماده پیروی می کند. صحیح غلط
پ) تعداد اتم های هیدروژن در طرف چپ واکنش 6 است. صحیح غلط
2- سوالات جورکردنی
· این سوالات شکل تغییر یافته ی پرسشهای چند گزینه ای هستند. در این نوع سوالات دو ستون وجود دارد. یک ستون معرف پرسشها و دیگری نشان دهنده ی پاسخ ها.
· جفت کلمات، جملات و ..... را باید متجانس نوشت.
· دست کم یکی از دو ستون، باید از کلمات یا جملات کوتاه تشکیل شود.
· هر سوال نباید بیش از 10 تا 12 پاسخ پیشنهادی داشته باشد.
· تعداد پاسخ ها بیش از پرسش ها باشد.
· بهتر است پاسخ ها به ترتیب معینی نوشته نشوند.
· ستون سوالات را با شماره و ستون پاسخ ها را با حروف مشخص کنید.
· برای هر سوال جورکردنی یک راهنما تهیه کنید.
1-2- جورکردنی ساده:
· در این دسته از سوالات، هر پرسش یک پاسخ دارد.
مثال: هر یک از ذرات تشکیل دهنده ی اتم ، کدام ویژگی را دارد؟
ستون الف ستون ب
1- پروتون آ) ذرات بدون بار موجود در هسته ی اتم های یک عنصر.
2- نوترون ب) ذرات بسیار سبک دارای بار الکتریکی منفی که درهمه اتم ها خنثی
یک عنصر یافت می شوند.
پ) ذرات کوچک دارای بار الکتریکی مثبت که همه ی اتم های یک
عنصر دارای تعداد یکسانی از این ذرات هستند.
2-2- جورکردنی رده بندی:
· در این نوع سوال یک پاسخ را می توان بیش از یک بار بکار برد. بنابراین تعداد پرسش ها می تواند بیش از تعداد پاسخ ها باشد.
مثال: در کنار اعداد مربوط به ستون سمت راست، حرف یا حروف مربوط به ستون سمت چپ را بنویسید.
ستون الف ستون ب
1- ماده ای که در طبیعت به هر سه حالت یافت می شود. آ) الکل
2- دارای مولکول های قطبی است. ب) آب
3- با تشکیل پیوندهای هیدروژنی محلول های آبی تولید می کند. پ) دی اتیل اتر
4- نقطه ی جوش آن از الکل بیشتر است.
3- سوالات چند گزینه ای:
· این سوالات از یک مقدمه یا متن اصلی، چند گزینه ی انحرافی و گزینه ( های ) کلید تشکیل شده است.
· طراحی این سوالات به تخصص، دقت و حوصله نیاز دارد.
· هر سوال باید یک هدف آموزشی را در برگیرد.
· سوالات واضح و روشن نوشته شوند و از عبارات و کلمات قابل فهم برای آزمون شوندگان استفاده شود.
· از تکرار مطالب در گزینه ها خودداری شود.
· مطالب اصلی در متن سوال نوشته شوند تا ذهن آزمون شونده با سرعت بیشتری اندیشه اصلی مورد نظر سوال را درک کند.
· همه ی گزینه ها باید به موضوع واحدی مربوط باشند.
· سوال به گونه ای باشد که پاسخ درست،تنهاترین و یا قطعأ صحیح ترین پاسخ درست باشد.
· برای اندازه گیری فرایندهای پیچیده ی ذهنی از موقعیت های جدید مانند جدول، تصویر و .... استفاده شود.
· گزینه ی انحرافی به گونه ای باشد که توجه آزمون شوندگان بی اطلاع از موضوع درسی را به سمت خود جلب کند.
· گزینه ها به نحو درستی مکمل متن پرسش باشند.
· از نوشتن سوال منفی همراه با گزینه های منفی خودداری شود.
· در سوالات منفی، کلمات منفی برجسته تر جلوه کنند.
· تا حد امکان از به کاربردن عباراتی مانند " همه ی موارد"،" گزینه ی الف و ب وپ" و ... خودداری شود.
· سوالات مستقل از یکدیگر نوشته شوند.
· طول گزینه ی درست در سوالات مختلف تغییر کند.
· دو گزینه ی متضاد که یکی پاسخ درست است، بکار نرود.
· از طرح پرسش های گمراه کننده پرهیز شود.
· در سوالات ناقص، قسمت های خالی در پایان جمله قرار گیرند.
· تنها در صورت لزوم از آزمون های چند گزینه ای استفاده شود.
· محل قرار گرفتن گزینه ی صحیح ( کلید ) در میان گزینه ها بصورت تصادفی انتخاب شود.
با سلام وتبریک ایام الله دهه فجر از همکاران گرامی درخواست
می شود فیلم عکس و........آثار هنری ومهارتی کارگاهی دروس
مهارتی هنرجویانرا به صورت پاورپوینت ویا مالتی مدیا به دبیرخانه
کشوری پوشاک وطراحیودوخت ارسال نمایند.
باتشکر دبیرخانه کشوری پوشاک وطراحی ودوخت
با سلام حضورهمکاران عزیز وگرامی به جهت اهمیت طرح درس درارتقای آموزش های فنی وحرفه ای
وضمن تشکر از سرگروه محترم شهرستان بابلسرهمکار عزیزخانم رابعه حداد دباغی به جهت ارسال وتهیه مقاله مراحل نوشتن طرح درس شما عزیزان را به مطالعه مقاله مزبور دعوت مینماید.
باتشکر دبیرخانه کشوری پوشاک وطراحی ودوخت
مقدمه
طرح درس یا سناریوی آموزشی برای نخستین بار در سال 1918 توسط "فرانکلین بوبیت "مطرح شد و لزوم استفاده از سازماندهی در امر یاددهی-یاد گیری مورد تاکید قرار گرفت.طرح درس به شکل امروزی آن ،در سال 1950به وسیله روان شناسان برجسته امر تعلیم و تربیت "بنجامین . اس . بلوم " شکل گرفت و در سال 1962 "رابرت گلیرز "نظرات تکمیلی خود را در راستای دید گاههای بلوم مطرح کردتا به امروز نیز مد نظر برنامه ریزان و هدف گذاران آموزشی و دست اندر کاران امور آموزشی در سطح جهان بوده است .
در ایران حیات مجدد "طرح درس" مر بوط به هشت نه سال گذشته می باشد . لزوم استفاده از طرح درس ،به عنوان ابزار کار آمدی در زمینه تکنولوژی آموزشی ،در خدمت افزایش کیفیت نظام آموزشی کشورمان قرار گرفت. و طرح درس به عنوان برنامه ریزی و سازمان دادن به مجموعه فعالیتهایی که معلم در ارتباط با هدفهای آموزشی ،محتوای درس و توانائیهای دانش آموزان برای مدت زمان مشخص تدوین می گردد مد نظر قرار گرفت .
از محاسن طرح درس می توان به موارد ذیل اشاره نمود:
1-طرح درس به معلم کمک میکند تا پیش بینی های لازم را برای تهیه وسایل آموزشی و رسانه ها به عمل آورد.
2-داشتن طرح درس موجب می شود که معلم به تنظیم اوقات کلاس بپردازید و از ایجاد بی نظمی در کلاس جلو گیری کند .
3-طرح درس موجب می شود که معلم فعالیتهای ضروری آموزشی رابه ترتیب و یکی پس از دیگری در مراحل و زمانهای مشخص و به شیوه های منطقی پیش ببرد و نتایج حاصل آنرا برای تدریس در مراحل بعدی آموزش مورد استفاده قرار دهد.
4-با توجه به آنچه رفت ،نقش و اهمیت طرح درس در بهبود امر یاد دهی – یاد گیری کاملا مشهود و ضروری به نظر می رسد .لذا جزوه ی حاضر به منظور مطالعه و استفاده همکاران محترم جهت بهبود کیفیت آموزشی و ارتقای سطح یاد گیری طراحی شده است .
مراحل نوشتن طرح درس روزانه :
به طور کلی برای تهیه یک طرح درس روزانه ،مراحل و نکات زیر را به ترتیب دنبال می کنیم .
1-مشخصات کلی :
ابتدا باید نام درس ، موضوع درس مدت جلسه ی شماره طرح درس، نام مدرسه، تعداد دانش آموزان، کلاس ودوره تحصیلی، نام معلم و تاریخ را در بالای صفحه کار برگ طرح درس نوشته شود .
2-مشخص کردن اهداف کلی ،جزیی و رفتاری:
یک معلم آگاه هدفهای کلی و رفتاری موضوعی که قصد تدریس آنرا دارد مشخص می نماید .
1-2-هدفهای کلی : یک هدف کلی ،یک عبارت واحد است که وضعیت فرا گیران را پس از دریافت یک عمل آموزشی توصیف می کند . به عبارت دیگر هدفهای کلی آموزشی حاوی نتایجی هستند که معلم انتظار دارد ،در اثر آموزشی که به دانش آموزان می دهد و فعالیتهایی را که از انها برای یاد گیری به عمل می آورند عاید آنان گردد . این قبیل اهداف مهم هستند و در معرض تعبیرهای گوناگون قرار می گیرند.
2-2-هدف های جزیی :هدفها ی کلی قابلیتهایی هستند که قرار است فرا گیران پس از گذراندن مجموعه ای از تجارب یاد گیری کسب کنند و چون این هدفها با واژه های کلی بیان می شوند معمولا توضیح بیشتر ضروری است . این توضیح از طریق ارایه مجموعه ای از هدف های جزیی انجام می پذیرد . بعد از نوشتن و استخراج مفاهیم اصلی نوبت نوشتن هدفهای جزیی تردرس یعنی مهارتهاوتوانایی است که انتظار داریم در جریان آموزش به آنها برسند .
2-3-هدفهای رفتاری :
پس از مشخص نمودن اهداف کلی و تجزیه آن به اهداف جزیی اهداف رفتاری مطرح می گردد.هدفهای رفتاری عبارتند از اعمال ،رفتارها و آثاری که قابل مشاهده کردن ،شنیدن ،لمس کردن و قابل سنجش باشند .این قبیل اهداف مشخص می سازند که دانش آموزان به هدفهای کلی رسیده اند.برای طرح هدفهای رفتاری رعایت چهار ویژگی و مخاطب ،فعل رفتاری ،و معیار و درجه ،ضروری می باشند .
در ضمن برای تدوین اهداف در نظر داشتن سطوح مختلف حیطه های (شناختی،عاطفی،وروانی – حرکتی)الزامی می باشد . توضیح آنکه دانشمندان تعلیم و تربیت هدفهای تربیتی را در سه حیطه تقسیم بندی کرده اند .تغییراتی که در اثر تعلیم و تربیت د رذهن ایجاد می شود ماهیت آن دانش و معلومات است در "حیطه شناختی "قرار داده اند آنچه که به ارزشها ،نگرشها و احساسات مربوط می شود ماهیت آن دانش و معلومات است که در حیطه عاطفی "و آنچه که با مهارتهای حرکتی ارتباط پیدا می کند د ر"حیطه روانی – حرکتی "جای داده اند .
3-وسایل آموزشی :(رسانه های آموزشی )
برای تدریس هر درس وسایل ،مواد آموزشی و تدارکات مخصوص لازم است. معلم باید وسایل و مواد لازم را از قبل پیش بینی و تهیه کند و در طرح درس از آنها نام برد.
انتخاب رسانه های مناسب منجر به آموزش موثر تر خواهد شد. از یک رسانه آموزشی نمی توان در همه موقعیتهای آموزشی استفاده کرد . هر موقعیت آموزشی رسانه خاص خودرا طلب می کند . بدون توجه به قابلیتهای رسانه های آموزشی در موقعیتهای مختلف ،نمی توان از آنها استفاده مناسبی به عمل آورد.
برای شناسایی یک رسانه ی مناسب ،ابتدا باید به چند پرسش پاسخ داد . این پرسشها عبارتند از :هدف از ایجاد ارتباط چیست ؟چه کسی می خواهد ارتباط برقرار کند و چه ویژگی هایی دارد ؟مخاطب ارتباط کیست ؟چه میزان پذیرش دارد؟ویژگی های او چیست ؟شرایط زمانی و مکانی برقراری ارتباط چیست ؟و برای انجام این کار چه امکاناتی وجود دارد ؟
به طور کلی عوامل موثر در انتخاب رسانه ها عبارتند از :1-نوع هدف های آموزشی 2-ویژگیهای مخاطبان 3-روشهای فنون آموزشی 4-قابلیت رسانه برای انتقال پیام مورد نظر 5-جذابیت رسانه 6-کیفیت فنی هنری 7-عملی بودن و سهولت کار برد 8-اقتصادی بودن
4-روشهای تدریس :
با پیشرفت علوم و فنون و پیچیده شدن جوامع بشری ،نیاز های فردی اجتماعی نیز پیچیده تر میشود و برای ارضاء نیازهای پیچیده احتیاج به علوم فنون پیچیده تر نیزمی باشد .
کسب علوم و فنون در سایه به کار گیری روشهای مفید و موثر ،جدید و کار آمد درآموزش امکان پذیر است . به همین دلیل به منظور نیل اهداف آموزشی تعیین شده بهره گیری از روشهای تدریس والگوهای تدریس متناسب با هدفهای درس و نوع مطالب و بحث ،نوع کلاس ،تعداد دانش آموزان و غیره روشها و الگوها ی خاص ،مورد استفاده قرار می گیرد .
5-قبل از شروع درس :
هر معلمی قبل از شروع درس باید از حضور دانش آموزان آگاهی حاصل کند ،همچنین مطمئن شود که آنان از سلامت روحی و جسمی برای شروع درس آمادگی دارند.زیرا دانش آموزان باید در آغاز درس احساس آرامش نمایند و مشتاقانه منتظر یاد گرفتن درس جدید باشند ،پیش از شروع درس جدید چنانچه از قبل تکلیفی برای دانش آموزان تعیین شده است مورد بازدید و بررسی قرار گیرد و برنامه های دیگر با صلاحدید معلم انجام می گیرد . ولی باید توجه داشت که کارهای قبل از شروع درس نباید زیاد طول بکشد زیرا طولانی شدن این مرحله از شور و شوق اولیه فراگیران می کاهد .
6-ارزشیابی تشخیصی :
پیش از آغاز درس جدید معلم باید رفتارورودی دانش آموزان را مشخص سازد دکتر سیف معتقد است که:"رفتارورودی بر آمادگی فرد برای یاد گیری رفتاری تازه دلالت دارد .به سخن دیگر آنچه کسی قبلا یاد گرفته است یا آنچه برای شروع به یاد گیری مطلبی تازه می با یست یاد گرفته باشد، رفتار ورودی او نامیده می شود "
معلم قبل از شروع درس جدید باید اطمینان حاصل کند دانش آموزان مطالب درس قبل ،خصوصا مطالبی که دانستن آنها برای درس جدید پیش نیاز محسوب می شود را می دانند . به همین دلیل به هر طریقی که لازم می داند از پیش دانسته ها ی دانش آموزان ارزشیابی به عمل می آورد . نوع ارزشیابی بستگی به نوع درس و هدف های درسی می تواند از سوال شفاهی تا آزمون کتبی متغیر باشد توجه به میزان اطلاعات قبلی دانش آموزان ،از این بابت که سطح درس دادن بر اساس آن تنظیم شود ،ضروری می باشد .
7-آماده سازی :
آماده سازی فعالیتی است که معلم از طریق آن سعی می کند ارتباط معنی دار بین تجربیات قبلی و انتظارات و نیازهای شاگردان با هدفهای آموزشی کلاس برقرار کند. معلم پیش از آنکه مطلب اصلی را به دانش آموزان ارایه دهدباید ذهن و حواس انها را برای آموختن درس جدید جلب نماید .به طور کلی هدف از آماده سازی عبارت است از تمرکز بخشی حواس فراگیران ،معرفی ضمنی غیر مستقیم موضوع درس به ایجاد علاقه و انگیزه و کنجکاوی در دانش آموزان برای یاد گیری مطلب جدید.
معلمان مسئول پدید آوری موقعیتهایی هستند که در کار آموزان و دانش آموزان ایجاد انگیزه کنند و آنان باید موضوعات درس و سایر مواد آموزشی را به گونه ای آراسته و ترتیب دهند که نیازهای فرا گیرندگان برآورده شود .
8-ارائه درس :
این قسمت اساس طرح درس را تشکیل می دهد و باید به کاملترین وجه تنظیم گردد.درس جدید باید بر پایه دانسته ها و تجارب قبلی دانش آموزان طراحی و ارئه گردد ،بطوریکه ارتباط منطقی درس جدید با مرحله آماده سازی حفظ گردد. مطالب ارایه شده باید دارای پیوستگی و نظم منطقی باشد معلم باید فعالیتهایی را که به روشها و فنون تدریس مربوط می شود در ارایه درس به اختصار مشخص نمایدو تنها نام بردن از عنوان کلی روشها و الگوهای تدریس کافی نیست بلکه لازم است نوع فعالیتهایی را که معلم می خواهد در جریان ارایه انجام دهد در این قسمت قید نماید .
9-فعالیتهای تکمیلی :
فعالیتهای تکمیلی آخرین قسمت طرح درس را تشکیل می دهد . انتخاب روش برای انجام فعالیتهای تکمیلی به موضوع و هدف درس بستگی دارد .به عنوان مثال اگر درسی که ارایه می شود به جمع بندی نیاز دارد معلم باید نوع آن را انتخاب کند . آیا جمع بندی را به طور شفاهی انجام می دهد و یا به صورتها ی دیگر و غیره ..
برخی از روشهای متداول برای انجام فعالیتهای تکمیلی عبارتند از :خلاصه نویسی روی تابلو (تخته سیاه )،یاد داشت نکات درس توسط دانش آموزان ،نمایش عروسکی و پوستر،ایفای نقش ،سوال شفاهی ،مساله دادن – واحد کار (کار های تحقیقی ،پرو‍‍‍‍ژه)و تکلیف شب.
چناچه برای تکمیل درس تمرین لازم باشد باید نوع تمرین و چگونگی انجام آن در طرح درس مشخص باشد .مثلا اگرقرار است دانش آموزان تمرینهای کتاب را انجام دهند ،باید تمرین های مورد نظر با ذکر صفحه در طرح درس قید گردد.
10-ارزشیابی تکوینی :
معمول آن است که پس از پایان یافتن تدریس ،معلم از نتیجه کار خود و میزان آموخته های دانش آموزان ارزشیابی به عمل آورد . از اینرو چنانچه انجام ارزشیابی ضرورت داشته باشد باید در طرح درس ذکر شود .
ارزشیابی تکوینی به معنای ارزشیابی در همه مراحل تهیه برنامه است .در سراسر فرایند تدوین برنامه باید به انجام ارزیابی پرداخت و در هیچ شرایطی نباید ارزیابی را وا نهاد .
پس از پایان یافتن تدریس ،معلم از نتیجه کار خود و میزان آموخته های دا نش آموزان ارزشیابی به عمل می آورد . ارزشیابی تکوینی می تواند جزئی از فعالیتهای تکمیلی نیز به حساب آید مانند بازدید دفتر ها ی تمرین به منظور رفع اشکالهای موجود .
جمع آوری پاسخ های دانش آموزان در مورد سوال مطرح شده در کلاس،ثبت اشتبا هات دانش آموزان در دفتر جبرانی و دقت در رفتارهایی که نشان دهنده علاقمندی و یا عدم علاقه دانش آموزان نسبت به درس میباشد نیز می تواند در ارزشیابی تکوینی قرار گیرد .
تذکر :زمان بندی طرح درس نیز به تناسب و صلاحدید معلم و توانایی دانش آموزان بر حسب یک جلسه آموزشی بین بند های 5تا 10 یعنی قبل از شروع درس ،ارزشیابی تشخیصی – آماده سازی – ارائه درس – فعالیتهای تکمیلی و ارزشیابی تکوینی تقسیم می گردد .
تهیه و تنظیم سر گروه آموزشی طراحی و دوخت شهرستان بابلسر
رابعه حداد دباغی
:
باسلام
احتراما جهت استفاده از بانک سوالات استاندارد رشته طراحی ودوخت ورشته پوشاک صفحه بانک سوالات استاندارد را کلیک نمایید.از همکاران محترم درخواست می شود در طراحی سوالات امتحانات داخلی وپایانی ونهایی از شیوه های مختلف آزمون وارزشیابی وسنجش ومتناسب با محتوا وموضوعات استاندارد وفصول مختلف استفاده نمایند در ضمن ما را با ارایه پیشنهادات ونظرات خود در این راه همراهی نمایند.وازهمکاران شرکت کننده در فراخوان طراحی سوالات استناندارد تقدیروتشکر می شود.
با تشکر دبیرخانه کشوری پوشاک وطراحی ودوخت
باسلام وآرزوی توفیق
احتراما دبیرخانه کشوری پوشاک در راستای اجرای برنامه عملیاتی سالانه وبه منظور برنامه ریزی جهت ارتقای آموزشی وهماهنگ سازی آموزشهای فنی ومهارتی هنر آموزان رشته پوشاک (کاردانش )وطراحی ودوخت (فنی وحرفه ای ) و نیاز سنجی دوره های مورد نیاز رشته پوشاک وطراحی ودوخت از سرگروههای محترم درخواست می شود جداول زیر را جهت برنامه ریزی برای اجرا ی دوره های ضمن خدمت به دبیرخانه کشوری پوشاک وطراحی ودوخت تا تاریخ 93/12/10 ارسال نمایند.
با تشکر دبیرخانه کشوری پوشاک وطراحی ودوخت
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
با سلام حضور همکاران محترم
احتراما ضمن تشکر از سرگروه محترم استان اردبیل سرکار خانم لیلا محمدی به جهت ارسال سوالات علمی وکاربردی سنوات قبل برای دریافت سوالات کلیک فرمایید
